Każdy warszawianin, a także każdy, kto interesuje się kinem i współczesną kulturą, zna nazwisko wybitnego Andrzeja. Wajdy, który wyniósł polskie kino na zupełnie inny poziom. A. Wajda to wybitny polski reżyser i scenarzysta filmowy, utalentowany artysta i geniusz, który dokonał prawdziwej rewolucji w świecie kina narodowego. Jego filmy były 4-krotnie nominowane do Oscara w kategorii najlepszego międzynarodowego filmu fabularnego. A. Wajda jest jedynym polskim reżyserem, który zdobył najbardziej prestiżową nagrodę Oscara. O tym, jak nietuzinkowy talent A. Wajdy rozsławił wybitnego artystę na całym świecie pisze warsaw-trend.eu.
A. Wajda jest uważany za jednego z najbardziej znanych i największych reżyserów wszechczasów, nie tylko w Europie Wschodniej, ale i na całym świecie. Artysta zasłynął także jako odnoszący sukcesy reżyser teatralny, scenarzysta i producent. Udało mu się radykalnie zmienić sposób patrzenia na współczesne kino, a jego dzieła nieraz stają się wzorcami dla współczesnych reżyserów. Jak A. Wajdzie udało się osiągnąć taki sukces i światowe uznanie? Co jest szczególnego w jego filmach i twórczości? Jak biografia wybitnego reżysera może zainspirować przyszłych naśladowców? W naszym artykule przybliżymy biografię i drogę do sukcesu wybitnego A. Wajdy.
Dzieciństwo A. Wajdy: jak dorastał przyszły geniusz?
A. Wajda urodził się 6 marca 1926 roku w Suwałkach w północnej Polsce. Nikt w rodzinie Wajdy nie mógł przewidzieć, że to dziecko zostanie w przyszłości królem kina. Ojciec A. Wajdy był oficerem artylerii konnej, a matka nauczycielką w szkole podstawowej. Wczesne lata Andrzej spędził w koszarach i to w warunkach wcale nie najlepszych dla dziecka: rodzina mogła przenieść się do Warszawy dopiero wtedy, gdy ojciec otrzymał przydział.
Młody A. Wajda na zawsze zapamiętał wszystko, co wiązało się z wojskowym bytem: szkolenia, treningi, zwyczaje, rytuały, a nawet żołnierski pogrzeb. Od najmłodszych lat dobrze rozumiał, czym jest śmierć i jak cenne jest ludzkie życie. Kiedy we wrześniu 1939 roku wojska sowieckie wkroczyły do wschodniej Polski, ojciec Andrzeja został schwytany. Później do rodziny Wajdów dotarła straszna wiadomość: ojciec został zastrzelony w Katyniu. Ten ból, straszne wspomnienia wojny, strach i wewnętrzna rozpacz były widoczne w całej twórczości przyszłego reżysera i jego światopoglądzie.
Pierwsza praca Andrzeja: co robił przyszły reżyser?
Kiedy Andrzej skończył 13 lat, kończył właśnie siódmą klasę. Żyjąc przez jakiś czas bez ojca, młody chłopak poznał wszelkie zawiłości i realia ówczesnego życia. Na początku II wojny światowej Andrzej został zmuszony do przerwania nauki: miał za sobą zaledwie siedem klas. W tym czasie wysyłano młodych mężczyzn do Rzeszy Niemieckiej. Aby tego uniknąć, Andrzej dostał swoją pierwszą pracę. W bardzo młodym wieku próbował wielu zawodów: pracował jako tragarz, bednarz, rysownik, malarz, sklepikarz i sprzątacz. Nadzieje na świetlaną i pomyślną przyszłość blakły z każdym dniem, pochylając się nad wyczerpującymi pracami, młody Andrzej nie mógł sobie nawet wyobrazić, co przyniesie mu przyszłość.
Podczas czynnych działań wojennych w Warszawie i okolicach A. Wajda nie brał w nich udziału, ale był członkiem konspiracyjnej Armii Krajowej, a nawet złożył przysięgę.
Pasja do malarstwa
Andrzej po raz pierwszy zetknął się ze sztuką, pomagając wędrownemu artyście odnawiać kościelne freski. Taka praca podobała się młodemu człowiekowi, ale nie trwała długo.
Pomagając artystom w odnawianiu fresków w kościołach, Andrzej na poważnie zainteresował się malarstwem. To wtedy w młodym Wajdzie zrodziło się marzenie o zostaniu artystą. Wraz z nią młody człowiek zyskał nadzieję na świetlaną przyszłość.
Po zakończeniu II wojny światowej Andrzejowi udało się dostać na krakowską Akademię Sztuk Pięknych. Jednak studiował tam tylko przez 3 lata. Utalentowany Andrzej postanowił następnie wstąpić do łódzkiej filmówki na Wydział Reżyserii. Po zmianie specjalizacji A. Wajda zdał sobie sprawę, że w końcu znalazł swoje miejsce. Jednak Andrzej nie żegnał się też z malarstwem: nadal odwiedzał wystawy i wyrażał się poprzez własne prace.
A. Wajda i kino
Dla A. Wajdy kinematografia była nie tylko hobby, ale zbawieniem dla duszy, sposobem na pokazanie światu swoich wewnętrznych przeżyć i realiów czasów. Andrzej był przekonany, że tylko za pomocą filmów można dotrzeć do serca, że tylko kino może najlepiej oddać powojenną tragedię, która pozostała w duszach wszystkich, którzy byli świadkami wojny. W tamtym czasie społeczeństwo było dość sceptycznie nastawione do filmów. Widzowie odwiedzali kina wyłącznie dla relaksu i rozrywki. Nikt myślał, że film może zmienić świadomość. Takie przekonanie szalało w społeczeństwie, dopóki na ekranach nie pojawiły się filmy A. Wajdy.
Jeszcze będąc studentem Wajda próbował swoich sił jako reżyser. Pracował jako asystent reżysera i miał okazję szczegółowo zapoznać się ze specyfiką tego zawodu. Jeszcze w trakcie studiów Wajda zdążył nakręcić swoje pierwsze filmy krótkometrażowe: „Kiedy ty śpisz” i „Zły chłopiec” na podstawie Czechowa oraz dokument „Ceramika Iłżecka”. Wtedy szczerze wierzył, że kino może zmienić świat i świadomość ludzi. A. Wajda zaczął uważnie studiować teorię reżyserii filmowej.
Jak reżyser zdobył międzynarodowe uznanie?
A. Wajda swój pierwszy film fabularny nakręcił w 1954 roku. Był zatytułowany “Pokolenie” i od razu zrobił wrażenie na każdym widzu. W jednej chwili jeszcze bardzo młody Andrzej (miał 26 lat) stał się idolem publiczności. Udało mu się pokazać na jednej taśmie większość ówczesnych problemów społecznych, co od razu wpłynęło na publiczność. Kolejnym „zwycięskim” filmem był “Kanał”, który A. Wajda nakręcił 2 lata później, w 1956 roku. Film zdobył tzw. Srebrną Palmę w Cannes. Talent A. Wajdy stał się wtedy znany także w Europie. Kolejnym filmem i ostatnim z wojennej trylogii w reżyserii A. Wajdy był „Popiół i diament”, dramat filmowy, który otrzymał nagrodę FIPRESCI na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji. Został uznawany za jedno z najlepszych autorskich dzieł reżysera światowej sławy. Ten film stał się integralną częścią funduszu światowego kina, i często wymieniany jest na listach najlepszych filmów ubiegłego stulecia.
Na czym polega fenomen Andrzeja Wajdy?
Dlaczego Andrzej Wajda? Jak udało mu się zdobyć takie uznanie i sukces w kinie? Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na wyjątkowy styl reżysera: w jego filmach nie ma pierwszej osoby, nie ma „ja”. Opowiadał widzom o tym, co najważniejsze, poprzez życiowe sytuacje i okoliczności, w jakich znaleźli się bohaterowie dzieł. Na każdym z jego obrazów wszystko, czego człowiek doświadcza, jawiło się jako obiektywna opowieść. W jednym z wywiadów A. Wajda przyznał, że w swoich filmach nigdy niczego nie wymyśla: każda taśma jest częścią jego życia. Wszystko, co filmował, było jego biografią, drogą, którą sam obrał. To jest właśnie fenomen genialnego reżysera: jego filmy były jak najbardziej zbliżone do realiów życia społecznego.
Wśród twórczości A. Wajdy znajdują się filmy różnych gatunków: kameralne dramaty psychologiczne i wyszukane alegorie, surowe przypowieści społeczne i inscenizowane obrazy historyczne.
Twórczość A. Wajdy jest absolutnie wyjątkowa i niepowtarzalna. Udało mu się poruszyć serce każdego widza. Jego filmy mimo upływu czasu nadal rezonują w społeczeństwie. A. Wajda był wielokrotnie nagradzany za wkład w rozwój kinematografii, m.in. w 2000 roku otrzymał Oscara za wybitne zasługi dla tej dziedziny. Wybitny reżyser otrzymał także honorowego Złotego Niedźwiedzia, Cezara i Złotego Lwa za całokształt twórczości.
